Intro Photo

Poort naar de Oder

26.10.2022

De mist is vertrokken. Het is 10:00u als wij de Marina Oderberg achter ons laten. De zon laat zich zien. Het water is spiegelglad. Drie kwartier varen en wij naderen de sluizen bij Hohensaaten. Als je hier met het schip arriviert heb je twee keuzes: De sluis naar de Oder of de sluis naar het kanaal tussen Hohensaaten en Friedrichstal dat naast de Oder verloopt. 

Mijn voorkeur gaat sinds het begin van deze reis uit naar de rivier, de Oder. De delta staat bekend om haar mooiheid, haar natuurgebieden, de vogelwereld, haar landschap en dynamiek. Als grensrivier tussen Polen en Duitsland was de Oder sinds 1945 bekend. Echter sinds Europa meer en meer naar elkaar toe groeit, heeft de rivier hier aan betekenis als grens verloren. 

De Oder is met haar 854,3 km de dertiende rivier van Europa. Het stroomgebied omvat delen van Tsjechië, Polen en Duitsland en meet 118.861 km². De rivier ontspringt in de Sudeten ten oosten van de Tsjechische stad Olomouc in Moravië en stroomt via de Moravische Poort en de stad Ostrava naar Polen.

De benedenloop van de Oder vormt vanaf de monding van de Neisse over een afstand van 162 km sinds 1945 de Duits-Poolse grens. De laatste 59 km stroomt de Oder weer volledig over Pools grondgebied. Voorbij Szczecin bereikt de Oder het Oderhaf, het punt tot waar de lengte van de Oder wordt gemeten. Dit haf watert vervolgens af in de Oostzee bij Swinoujscie.

De belangrijkste haven aan de Oder is die van Szczecin dat aan de linkeroever ten zuiden van het Oderhaf ligt. De voornaamste binnenhaven is die van Wrocław. Andere belangrijke steden aan de Oder zijn Ostrava, Tsjechiën, Opole, Polen en Frankfurt/ Oder.

Het stroomgebied van de Oder levert maar een derde van de hoeveelheid water van dat van de Rijn, terwijl de Rijn niet veel langer is. Oorzaak is de geringere hoeveelheid neerslag in het continentale Polen. De zijrivieren die uit gebergten als de Sudeten komen, leveren het meeste regenwater.

Door de onregelmatige verdeling van de neerslag over het jaar heeft de Oder een zeer wisselende waterstand en heeft het stroomgebied regelmatig met overstromingen te kampen. In maart/april en dikwijls in juni/juli is de waterstand het hoogst. In de tweede helft van het jaar kan de waterstand zo laag worden dat de scheepvaart geheel tot stilstand komt.

Daarom ben ik benieuwt of de sluis bij Hohensaaten ons laat passeren. Volgens onze recherche en berekeningen zouden wij op de rivier probleemloos mogen varen met onze diepgang.

Ik meldt ons via de marifoon aan als sportvaartuig, 25 m lang. Vanuit de kaart ontnemen wij dat wij hier in Hohensaaten twee tot tweeënhalf meter naar boven gesluisd moeten worden. Men is nieuwsgierig op onze diepgang. Zo een kaan is hier waarschijnlijk de afgelopen 150 jaar niet langs gekomen.

De stem heet ons welkom en opent de machtige hefdeur. De sluis is relatief klein voor schepen met een maximale lengte van 80 m. Natuurlijk, de bouw van de waterwegen hier is om 1914 begonnen. De afmetingen van de bouwwerken passen bij die an de oude schepenlift. Wij worden slechts een meter omhoog gesluisd. Aan de hand van algenaangroei aan de zijwanden is te zien dat dit al wekenlang de sluishoogte moet zijn.